Bij een echtscheiding komt van alles kijken waardoor deze tamelijk ingewikkeld kan worden. Een van de zaken die een echtscheiding complexer kunnen maken zijn de fiscale aspecten daarvan. Een van die belastingkwesties betreft de aftrek van hypotheekrente. Op 27 mei 2022 heeft de Hoge Raad ons in een uitspraak duidelijkheid gegeven over de aftrek van betaalde hypotheekrente na een echtscheiding. In dit blog bespreken we deze uitspraak en de betekenis voor de echtscheidingspraktijk.
1. Wat houdt hypotheekrenteaftrek in?
Wanneer u een huis koopt met behulp van een hypotheekverstrekker betaalt u hypotheekrente. Aangezien een hypotheek vanwege deze rente niet direct aantrekkelijk klinkt, is bedacht dat je de rente van je hypotheek in bepaalde gevallen kunt aftrekken van je belastbaar inkomen. Dit noemt men de hypotheekrenteaftrek. Op deze manier daalt je belastbare inkomen waardoor je minder inkomstenbelasting betaalt. Deze hypotheekrente trek je af van je inkomen in box 1 (inkomen uit werk en woning).
2. De zaak
In de zaak gaat het om een echtpaar dat in 2013 uit elkaar is gegaan. Het koppel was tot 21 november 2014 buiten iedere gemeenschap van goederen gehuwd. De echtelijke woning is juridisch gezien van de vrouw en zij blijft hier dan ook wonen nadat zij in 2013 uit elkaar zijn gegaan.
De man en vrouw hebben ervoor gekozen dat zij geen fiscale partners blijven voor de rest van 2013. Wel blijft de man nadat ze apart zijn gaan wonen de hypotheekrente voor de woning betalen en deze wil hij in aftrek brengen voor de inkomstenbelasting in box 1 voor de maand december in 2013.
3. Juridische kader
Wettelijk gezien is de hypotheekrente voor een woning alleen aftrekbaar voor de inkomstenbelasting in box 1 als de woning eigendom of mede-eigendom is en de woning het hoofdverblijf is van, in dit geval, de man. In deze zaak is dit niet het geval, gezien de woning juridisch gezien eigendom is van de vrouw.
Er zijn twee uitzonderingen voor de situatie waarin de woning geen hoofdverblijf meer is voor, in dit geval, de man maar hij de hypotheekrente toch kan aftrekken.
- Er is een ‘echtscheidingsregeling’: twee fiscale partners woonden samen in een huis en één van hen verlaat die woning wegens een echtscheiding of omdat ze duurzaam gescheiden gaan wonen. In deze situatie kan de woning voor degene die de woning verlaat nog twee jaar als hoofdverblijf worden beschouwd, als de fiscale partner daar wel nog blijft wonen.
- Samenwonende fiscale partners kunnen de aftrek van de inkomstenbelasting van hypotheekrente voor hun eigen woning onderling vrij verdelen. Het maakt in deze situatie niet uit wie de eigenaar is of wie de rente heeft betaald. Wanneer zij uit elkaar gaan en gescheiden gaan wonen bestaat die vrije verdeling alleen bij voljaarspartnerschap. Dat wil zeggen dat zij er samen voor kiezen om nog voor het gehele kalenderjaar als fiscale partners te worden aangemerkt.
4. Beoordeling Inspecteur
De man heeft zich per 1 december 2013 uitgeschreven van het adres van de woning. Wel was hij nog volledig aansprakelijk voor de betaling van de hypotheekrente en hij heeft in heel 2013 de volledige hypotheekrente betaald. De Inspecteur die de aangifte van de inkomstenbelasting voor het jaar 2013 moet beoordelen heeft de aftrek van de hypotheekrente voor de maand december 2013 bij de man niet geaccepteerd, omdat de Inspecteur de voorwaarde stelt dat de man (mede-)eigenaar is van de woning.
5. Oordeel gerechtshof
De zaak kwam bij het gerechtshof terecht en deze oordeelde dat de man wel recht had op de aftrek van de hypotheekrente, ondanks dat hij geen (mede-)eigenaar was. Het gerechtshof vindt dat uit de tekst maar ook de bedoeling van de betreffende wettelijke bepaling niet zou volgen dat ex-partners alleen recht hebben op aftrek van hypotheekrente in situaties waarin de woning eigendom of mede-eigendom van de ex-partner is die de betreffende woning niet langer als hoofdverblijf houdt.
6. Cassatieberoep
De Staatssecretaris van Financiën gaat in cassatieberoep tegen de uitspraak van het gerechtshof omdat deze meent dat het gerechtshof onterecht heeft geoordeeld dat recht bestaat op aftrek van de hypotheekrente ook als de woning niet in eigendom of mede-eigendom toebehoort aan de ex-partner die de woning verlaat.
De advocaat-generaal (AG) sluit in zijn advies aan de Hoge Raad aan bij deze interpretatie van de wettelijke regeling dat een belastingplichtige (een deel van) de eigendom van de woning moet bezitten om recht te hebben op de aftrek van de hypotheekrente.
7. Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad sluit zich aan bij het advies van de AG. De Hoge Raad concludeert dat een belastingplichtige die vanwege een (voorgenomen) echtscheiding de echtelijk woning verlaat terwijl de ex-partner daar blijft wonen, geen recht heeft op aftrek van de hypotheekrente voor die woning, tenzij hij (een deel van) de eigendom van de woning bezit.
Hiervoor geldt alleen een uitzondering als de partners in het jaar dat zij uit elkaar gaan kiezen voor voljaarspartnerschap. De uitspraak van het hof wordt vernietigd en de Hoge Raad verwijst de zaak naar een ander gerechtshof die de zaak opnieuw zal behandelen. Dit gerechtshof zal bepalen of de man in 2013 op een bepaalde manier (mede-)eigenaar was van de woning en hierdoor wel recht heeft op aftrek van de hypotheekrente.
8. Conclusie
Een belangrijk punt dat wij uit deze zaak kunnen halen, is dat wanneer u een scheiding voorneemt of doorloopt, het belangrijk is om rekening te houden met uw recht op aftrek van de hypotheekrente van de echtelijke woning. Dit recht heeft u onder omstandigheden alleen wanneer de woning (voor een gedeelte) uw eigendom is. Er is een uitzondering mogelijk wanneer u en uw (ex-)partner in het jaar dat u uit elkaar gaat kiest voor het zogeheten voljaarspartnerschap.
Het is in zijn algemeenheid van groot belang om u te laten informeren over de belastingtechnische aspecten van uw echtscheiding. Niet alleen als het gaat om aftrek van de hypotheekrente maar bijvoorbeeld ook als het gaat om de alimentatie en de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap. Het is daarom verstandig om naast uw echtscheidingsadvocaat ook een fiscalist te raadplegen of een echtscheidingsadvocaat in de arm te nemen die met een fiscalist samenwerkt.
Meer informatie of hulp nodig?
Wat zijn de kosten?
Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.