Recentelijk heeft de Kinderombudsvrouw een rapport (“Hoeveel nachtjes nog?”) uitgebracht omtrent het insluiten van aangehouden minderjarigen in afwachting van hun verhoor.
De Kinderombudsvrouw maakt zich daarin sterk voor verbetering van de positie van minderjarige verdachten die voor de nacht worden ingesloten. De huidige situatie levert volgens haar op langere termijn psychische problematiek op en is in strijd met het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK).
Huidige regelgeving
Als een verdachte wordt aangehouden en overgebracht naar het politiebureau kan deze worden opgehouden voor onderzoek. De verdachte dient dan op het politiebureau of in een cellen- of arrestantencomplex te verblijven. Het ophouden van een verdachte voor onderzoek kan slechts voor de duur van een bepaald aantal uren, afhankelijk van de ernst van het delict. De uren tussen middernacht en 9:00 uur tellen hierbij niet mee. Dit betekent dat het kan voorkomen dat een verdachte gedurende het ophouden voor onderzoek een nacht in de politiecel moet doorbrengen. Deze regels gelden zowel voor meerderjarige als voor minderjarige verdachten.
Uiterste maatregel
In het IVRK is in artikel 3 vastgelegd dat bij alle beslissingen omtrent de minderjarige de belangen van de minderjarige de eerste overweging vormen. In combinatie met overige regelgeving aangaande minderjarigen in het strafrecht vloeit hieruit voort dat vrijheidsbeneming van minderjarigen moet gelden als uiterste maatregel. Ook moet de duur van de vrijheidsbeneming zo kort mogelijk gehouden worden. Tevens is voorgeschreven dat wanneer een minderjarige van zijn vrijheid wordt benomen dit gebeurt in een kindvriendelijke omgeving en afgescheiden van volwassenen. Minderjarigen zouden zelfs niet in dezelfde instelling als volwassenen mogen worden ingesloten.
Gratis consultatie
Daarnaast geldt ook voor minderjarigen het zogenaamde consultatierecht. Dit houdt in dat zij recht hebben op kosteloze consultatie van een advocaat voorafgaand aan het verhoor. Minderjarigen kunnen echter geen afstand doen van dit recht. Het consultatierecht geldt enkel voor aangehouden minderjarigen die hun verhoor dienen af te wachten op het politiebureau of in een cellen- of arrestantencomplex. Wanneer minderjarigen worden heengezonden om zich de volgende dag voor verhoor te melden, vervalt dit recht op een gratis consultatie.
Kritiek Kinderombudsvrouw
In het rapport van de Kinderombudsvrouw stelt zij een aantal problemen omtrent minderjarigen in de cel aan de kaak. Ook in eerdere rapporten, zoals het rapport “Stop!”, heeft zij deze problematiek al voor het voetlicht gebracht.
Psychische problemen
Allereerst stelt de Kinderombudsvrouw dat het voorkomt dat minderjarigen op verdenking van kleinere vergrijpen een nacht in een politiecel moeten doorbrengen. Dit gebeurt in sommige gevallen ook wanneer er geschikte alternatieven voor insluiting zouden zijn. Naast het feit dat dit in strijd is met de wetgeving, levert het volgens de Kinderombudsvrouw voor veel minderjarigen op langere termijn (psychische) problemen op.
Gebrek kindvriendelijke cel
Zij stelt dat het overnachten in een politiecel grote impact heeft op veel minderjarigen. De minderjarige kan zich onveilig en angstig voelen. Deze problematiek hangt samen met het feit dat minderjarigen lang niet altijd conform de wetgeving in een kindvriendelijke cel worden geplaatst. In veel gevallen worden ze zelfs geplaatst in een instelling waar ook volwassenen verblijven.
Beperking kosteloze consultatie
Een andere kwestie die de Kinderombudsvrouw in haar rapport onder de aandacht brengt, is het feit dat aanspraak op kosteloze consultatiebijstand door een advocaat komt te vervallen wanneer minderjarige verdachten naar huis worden gestuurd in afwachting van hun verhoor.
Deze aanspraak kan derhalve enkel behouden worden wanneer de verdachte op het politiebureau verblijft. Het kan soms echter langere tijd duren voordat er een advocaat bereikbaar en beschikbaar is. Dit kan ervoor zorgen dat een verdachte een nacht in de cel moet verblijven in afwachting van de advocaat, wil deze verdachte aanspraak op kosteloze consultatiebijstand behouden.
Aanbevelingen Kinderombudsvrouw
De Kinderombudsvrouw heeft meerdere aanbevelingen gedaan voor onder andere het Ministerie van Justitie en Veiligheid, de Raad voor Rechtsbijstand, de Nationale Politie en het College van procureurs-generaal.
Zorgvuldige belangenafweging
Zo roept zij deze instanties op om de belangen van minderjarigen zorgvuldig en expliciet af te wegen tegen die van het Openbaar Ministerie en die van de politie bij de besluitvorming omtrent het al dan niet insluiten. Op deze manier wordt voorkomen dat minderjarigen onnodig tijd in de cel moeten doorbrengen.
Behoud kosteloze consultatie
Daarnaast onderstreept de Kinderombudsvrouw het belang van het wettelijk vastleggen dat een minderjarige verdachte de fase van ophouden voor onderzoek elders kan doorbrengen, zonder dat deze zijn aanspraak op kosteloze consultatiebijstand verliest.
Alternatieven voor insluiting
De Kinderombudsvrouw beveelt verder de Nationale Politie en het College van procureurs-generaal aan om, in afwachting van deze wetgeving, in de praktijk alvast de mogelijkheden te onderzoeken om minderjarige verdachten elders op te houden voor onderzoek.
Bereikbaarheid advocaten
Tevens wordt door de Kinderombudsvrouw de aandacht gevestigd op het belang van het realiseren van betere bereikbaarheid en toegankelijkheid van advocaten, ook in de avonduren. Op deze manier hoeven minderjarige verdachten minder vaak een nacht in de cel door te brengen in afwachting van een advocaat.
Meer informatie of hulp nodig?
Wat zijn de kosten?
Klik hier voor meer informatie over de wijze waarop uw advocaatkosten kunnen worden vergoed en welke betalingsmethoden ons kantoor hanteert.